15 dakika sonra evden çıkıyoruz… Kalk artık, acele etmeliyiz!  Haydi ama toplanmadın mı daha?  5 dakikaya gidiyoruz dedim.

Eminim bu ve benzer cümleleri siz ebeveynler birçok kez dile getirmişsinizdir. Çocuklarsa bu cümleler karşısında ne demek istediğinizi anlayamamış, yaptıkları şeyleri devam ettirmişlerdir. Soru cevap şeklinde devam eden bu döngü sonunda bir kaosa dönüşmüş ve çatışmalar başlamıştır.

“Biz ona birazdan gideceğiz dediğiniz halde o halen oynamaya devam ediyor”

“Çok sabırsız, hiç beklemiyor”

Peki ya gerçekten öyle mi?

Haydi, gelin o zaman çocuğunuza zaman kavramını birlikte öğretelim…

Çocuklar için zaman 6 yaşına kadar diğer kavramların aksine oldukça soyut bir kavramdır. Zaman elle tutulamaz, dokunulamaz, görülemez. Bu nedenledir ki zamanı somutlaştırarak çocuklara anlatmak önemlidir. Çocuklarda zaman kavramı öğretilirken öncelikle, şimdi-sonra, gece-gündüz, sabah-öğlen-akşam, dün-bugün-yarın gibi kavramların öğretilmesi gerekir.

Bu nedenle de bu kavramlar üzerinden yapacağınız çalışmalarla çocuğunuzun zaman kavramı hakkında başlangıç olarak bilgi sahibi olmasını sağlayabilirsiniz. Örneğin; Sabah mı uyanırız, yoksa akşam mı? Akşam yemeğini öğlen mi yeriz yoksa akşam mı? Akşam uyumadan önce neler yaparız?(diş fırçalamak, pijamalarımızı giymek, masal okumak) Okulda ve evde yapılacak günlük program, gün içindeki olayları ve zamanlarını öğrenmede çocuklara yardımcı olur. Her gün aynı saatlerde akşam yemeğinin yenilmesi, uyku saatleri, annenin ya da babanın aynı saatlerde eve dönmesi gibi rutinlerin oluşturulması çocuğun zaman konusunda daha somut bilgiler edinmesini sağlar.

Özellikle doğum günü için heyecanlanan ve her sabah uyandığında “Bugün benim doğum günüm mü?” diye soran çocuğunuza “Hayır” değil demek yerine odasına ya da evinizin bir köşesinde görebileceği bir alana takvim asmak ve doğum günü olduğu güne herhangi bir işaret koymak, o güne ne kaldığını belirli aralıklarla hesaplamak hem sizin için rahatlatıcı çocuğunuz için rahatlatıcı ve öğretici olacaktır.

Kum saati kullanın

Belirli bir süre içinde yapmakta olduğunuz şeyden ayrılıp, başka bir şeye geçiş yaparken kum saati kullanmak çocuğun zamanı somutlaştırması için önem taşır. Böylelikle çocuk size sürekli sorular sormayacak, sizde sürekli açıklama yapmak zorunda hissetmeyeceksiniz. Kum saatinin içinden akan kumlarla çocuk vaktinin az veya çok kaldığını kendisi görecek ve kendisini planlayacaktır.

Büyük-küçük, ağır-hafif gibi kavramları öğretin

Çocuğunuzun eline iki tane alış veriş torbası verin ve hangisinin daha hafif olduğunu ona sorun. Bu yaparken elbiselerimizi asmak için kullandığımız askıyı kullanabilirsiniz. Askının her iki tarafına asılan torbalardan hangisinin daha hafif olduğuna kendisi deneyerek karar versin.

Dün-bugün-yarın kavramlarını öğretin

Bugün evinize gelecek olan misafirden, dün gittiğiniz sinemadan, yarın gideceğiniz oyun parkından bahsederek kavramları somutlaştırın. Birlikte bir saat tasarlayın. Çocuğun dilediği renkte alacağınız fon kartonundan sanal bir saat tasarlayın. Üstünde var olan akrep ve yelkovanı çocuğun anlayacağı dilden uzun-kısa kavramı olarak anlatın. Uzun çizgiyi göstererek bu uzun çizgi buraya geldiğinde buradaki oyun süren bitecek diyebilirsiniz. Çocuğa öncesinde sözel bir uyarı vermeden, kendisinin kendi zamanını görmesine izin verin. Böylelikle çocuğunuzla aranızdaki var olan iletişim engelini de kaldırmış olacaksınız. Okul öncesi çocuklarla plan yaparken, bir dakika bekle demek ya da 10 dakika sonra gideceğiz demek onun aslında anlamasına değil, kafasının karışmasına sebep olur.

Siz telefonda konuşurken, sizi rahatsız ettiğinde ona “Bir dakika” demek yerine “Telefonda konuşurken seninle de aynı anda konuşabilir miyim?” diye sorabilirsiniz. Çocuklar her şeyi hemen istedikleri için beklemezler, sabırsızdırlar. Ve siz bekle dediğinizde ne yapacağını  bilmediğinden bir çatışma ortamı yaşanır. Bu gibi durumların yaşanmaması adına da beklemek için ona “Beni beklerken ne yapabilirsin?” diye soru sorabilirsiniz. Böylelikle kendi başına bir şeyler düşünebildiği için  size aynı soruları sormaktan vazgeçecektir.

Çocukların yetişkinler gibi zamanı doğru anlayabilme ve de kullanabilme becerisinin 11-12 yaşları bulduğunu da hatırlatmak gerekir.